Technika pastelowa

 

 Popularną techniką malarską jest technika pastelowa. Pastele to wałeczki uformowane z pigmentów, kredy i spoiwa. Najczęściej używane są kruche i sypkie pastele suche oraz miękkie i trwalsze pastele olejne. Pastelami nanosi się linie albo plamy obok siebie lub kładzie się jedną warstwę na drugą. Ich ślady można ścierać gumką albo szmatką, wcierać, zeskrobywać i dowolnie poprawiać. Pastele suche pozwalają uzyskać inne efekty niż pastele olejne, ale za pomocą obydwu ich rodzajów można uzyskać barwy zarówno delikatne, jak i nasycone. Ponieważ każdy rodzaj pastelu ściera się w inny sposób, bardzo ważny jest wybór papieru, na którym wykonuje się pracę — od niego bowiem zależy końcowy efekt. Najlepiej maluje się na szorstkim podłożu. Obrazy stworzone w technice pastelowej przekłada się papierem lub kalką, aby zapobiec ich zniszczeniu. Jeśli zastosowano pastele suche, warto utrwalić je fiksatywą, podobnie jak rysunki wykonane węglem.

 

Pastele i ich ślady na różnych podłożach

W świecie pasteli | Lekcja dla klasy 4

Pastelowa technika

technika nakładania pasteli suchych

Jak nakładać pastele olejne, czyli techniki dla osób początkujących

Techniki temperowa i plakatowa

 

W technikach temperowej i plakatowej oraz w gwaszu używa się farb kryjących i szybkoschnących. Plama nałożona na wyschniętą farbę dokładnie ją zakrywa, dzięki czemu łatwo można wprowadzać zmiany w pracy. Farby temperowe, plakatowe i gwasze rozcieńcza się małą ilością wody w trakcie mieszania. Nadają się one do malowania na papierze, płótnie oraz desce.

Tempera jest znana od czasów starożytnych. W przypadku tej techniki podłoże malarskie stanowiła ściana pokryta zaprawą gipsową lub malowano na papirusie. Z czasem zaczęto używać specjalnie przygotowanych desek albo tworzono na ścianach pokrytych zaprawą na bazie kredy. Zagruntowana powierzchnia jest podłożem, na którym wykonuje się dzieło. Farby temperowe, nawet obecnie, uzyskuje się, mieszając pigment (barwnik) ze spoiwem — najczęściej żółtkiem jajka. Plama barwna wykonana temperą jest płaska i kryjąca.

Aby uzyskać łagodne przejścia światłocieniowe i efekt przestrzenności kształtów, artyści często stosują metodę laserunku. Malarz Duccio di Buoninsegna [czyt. dućcio di błonisenia] bardzo plastycznie przedstawia postacie uczestniczące w tytułowej scenie z Nowego Testamentu. 

Widać to dokładniej na powiększonym fragmencie obrazu. 

Pod koniec średniowiecza artyści starali się przedstawiać rzeczywistość realistycznie. Rysy malowanych przez nich twarzy czy fałdy szat, dzięki zastosowaniu laserunku, nabierały trójwymiarowości, stawały się bardziej naturalne i prawdziwe.

Laserunek polega na nakładaniu przezroczystych, rozrzedzonych wodą lub inną substancją warstw farby w taki sposób, że jedna prześwituje spod drugiej. Jednocześnie kolory płynnie łączą się ze sobą, tworząc łagodne przejścia tonalne. W malarstwie laserunki wykonuje się farbami temperowymi, olejnymi i akrylowymi.

Gwasz (fr. la gouache [czyt. guasz] — 'błotko'] to, podobnie jak akwarela, technika wodna. Farby nazywane gwaszami lub plakatówkami określane są jako kryjące, tzn. gęste i nieprzezroczyste, ponieważ podczas ich produkcji do barwników dodaje się kredy lub bieli. Po wyschnięciu gwasze matowieją, barwy stają się bardziej przygaszone, blade i stonowane.

Narzędzia stosowane w technikach temperowej i plakatowej

 

W jakiej technice malowano w starożytności?

Starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie znali technikę malarską zwaną enkaustyką. W tej metodzie pigmenty były rozrabiane z woskiem pszczelim. Farby nakładano na gorąco szpachelkami lub pędzlami, najczęściej na drewniane tablice lub na płótno pokryte gipsem. Dzieła wykonane w tej technice miały trwałe barwy i dużą odporność na warunki pogodowe, dlatego malowano w ten sposób portrety - wizerunki twarzy - mocowane do mumii oraz rzeźby stojące na wolnym powietrzu.

Portrety mumiowe z Fajum, I-III wiek n.e.

 

Enkaustyka to technika malowania farbą składającą się z barwnika zmieszanego z woskiem pszczelim. Dodatkową trudnością w jej stosowaniu jest konieczność malowania gorącą farbą, tak aby wosk pozostawał w stanie ciekłym. Dzięki temu kolor jest trwały i nie płowieje. Słynnym przykładem malarstwa enkaustycznego są portrety z egipskiej oazy Fajum. W tej technice malowano też pierwsze chrześcijańskie ikony. Najstarsza na świecie zachowana ikona Jezusa to Chrystus Pantokrator. Dzieło jest przechowywane w klasztorze św. Katarzyny na górze Synaj. Ikona ta pochodzi z Konstantynopola. Dzięki zastosowaniu techniki enkaustycznej cechuje ją bogactwo kolorów i odcieni.

Techniki malarskie - technika akwarelowa

 Technika malarska to sposób wykonania dzieła malarskiego. Nazwa danej techniki zwykle pochodzi od rodzaju zastosowanej farby. Wyróżnia się między innymi farby: akwarelowe, temperowe, plakatowe, olejne i akrylowe oraz gwasze i pastele. 

Do technik malarskich zaliczamy również technikę fresku, polegającą na tworzeniu malowideł ściennych na mokrym tynku. 

Pokrewne malarstwu są też mozaiki dzieła układane z małych kawałków kamieni, szkła i ceramiki, zdobiące ściany i podłogi. 

Podstawowymi składnikami farb są barwne proszki – pigmenty. Substancje te miesza się ze spoiwami, którymi mogą być na przykład klej lub olej. Od właściwości spoiwa zależy rodzaj i gęstość farby.

 

W dawnych wiekach pigmenty pozyskiwano między innymi ze skał i minerałów. Niektóre z nich, na przykład niebieski otrzymywany ze skały zwanej lapis-lazuli, były bardzo drogie.

 

Współcześnie pigmenty są otrzymywane zarówno z surowców naturalnych, jak i chemicznie.

 

Współcześnie pigmenty i farby otrzymuje się w wyniku procesów chemicznych w fabrykach. Wytwarzane są w wielkich ilościach i w tysiącach odcieni nieznanych przez dawnych malarzy. Masowa produkcja sprawiła, że farby są dziś tanie i dostępne dla każdego.

 

Innym źródłem pigmentów są rośliny. Przykładowo, ceniony od starożytności barwnik indygo dawniej był otrzymywany z indygowca -rośliny pochodzącej z Afryki.

 

Technika akwarelowa polega na nakładaniu na podłoże kolejnych warstw rozwodnionych farb. 

Farby akwarelowe w postaci barwnych krążków

Najpierw są nanoszone plamy jaśniejsze, a potem — ciemniejsze, na wcześniej wyschnięte warstwy. Powstają dzięki temu prześwitujące, kolorowe plamy i płaszczyzny, które mogą być zarówno wyraziste, jak i delikatne. Można również nanieść plamy na mokre warstwy, aby otrzymać efekt rozmycia krawędzi — należy jednak przedtem odgraniczyć miejsca, które mają pozostać białe lub jaskrawe. 

Farbami akwarelowymi najczęściej wykonuje się prace na białym, dość grubym papierze.

 Jeśli na początku zwilżymy podłoże, uzyskamy plamy o miękkich, rozpływających się krawędziach. Przed malowaniem można wykonać delikatny szkic ołówkiem.

Narzędzia i podłoża w technice akwarelowej.

Gąbka służąca do uzyskiwania plam o zróżnicowanej powierzchni i jej ślad

Obrazy malowane w technice akwarelowej

Stanisław Masłowski - Maki

Rysunek - techniki rysunkowe

 

Rysunek jest najstarszą dziedziną sztuki. Pierwsze rysunki powstały już 20 tysięcy lat temu. Artysta tworzący w tamtym czasie z pewnością nie posiadał papieru, ołówków ani farb. Rysował i malował na ścianach jaskiń, w których mieszkał, a barwników dostarczała mu natura, m.in. w postaci gliny, sadzy czy żelaza zawartego w ziemi. Do łączenia kolorów używał krwi, tłuszczu zwierzęcego i żywic roślinnych. Pędzle robił z włosia upolowanych zwierząt. Najdawniejsi twórcy przedstawiali na rysunkach przede wszystkim zwierzęta, np. bizony, jelenie. Wierzyli, że łatwiej będzie im upolować zwierzę, jeżeli „zdobędą nad nim władzę", rysując je na ścianie skalnej, np. w jaskini Lascaux [czyt. lasko]. Nasi praprzodkowie malowali wielkie postacie zwierząt, zaczynając od narysowania ich konturów, które następnie wypełniali kolorem.

 

Każdy artysta potrafi posługiwać się linią i kreską. Przed przystąpieniem do wykonania grafiki, obrazu malarskiego, rzeźby czy budowli wykonuje szkice rysunkowe. Szkic to rodzaj planu lub projektu rysunkowego. Rysunek szkicowy jest podstawą każdego dzieła sztuki. Przed rozpoczęciem malowania obrazu artysta malarz studiuje jego poszczególne elementy, tworząc ich szkice rysunkowe. Rola rysunku nie ogranicza się jednak tylko do szkicowania na potrzeby innych dziedzin sztuki, takich jak: malarstwo, grafika, rzeźba czy architektura. Rysunek może być samodzielnym dziełem sztuki, a artystę, który tworzy rysunki, nazywamy rysownikiem.

 

Tworzenie rysunków przedstawiających plany budynków jest umiejętnością niezbędną w architekturze — dziedzinie zajmującej się projektowaniem budowli.

 

TECHNIKI RYSUNKOWE

Każdy rysownik — również i ty — stosuje różne techniki rysunkowe.

Technika rysunkowa to sposób wykonania dzieła rysunkowego. Nazwy technik są związane z rodzajem narzędzia, którego używamy. Wyróżniamy między innymi rysunki kredkami, ołówkiem, węglem i tuszem rozprowadzanym pędzlem. Każde z tych narzędzi zostawia odmienny, charakterystyczny ślad. 

Ponadto ślad danego narzędzia na powierzchni gładkiej i śliskiej będzie inny niż na powierzchni szorstkiej. Wybór odpowiedniego narzędzia i podłoża zależy od tego, jaki efekt chcemy uzyskać. Współcześnie tworzenie prac rysunkowych umożliwiają również programy komputerowe oraz aplikacje w tabletach i telefonach.

 Technik rysunkowych jest wiele. Poznajmy najważniejsze z nich.

OŁÓWEK

 Ołówek składa się z drewnianej obudowy i grafitu — węgla zmieszanego z glinką i uformowanego w sztyft. Grafit do rysowania występuje też w formie pałeczek różnej grubości oraz w proszku.

Ołówki oznaczone literą H służą do wykonywania rysunków technicznych. Ich grafitowe rysiki są twarde i jasne.

Ołówki oznaczone literami HB są używane do sporządzania szkiców rysunkowych (faza przygotowawcza do dalszego tworzenia rysunków). H — oznacza twardość, B — miękkość.

Ołówki z grupy B, 2B, 3B itd. służą do tworzenia rysunków światłocieniowych, dają intensywną czerń i miękkie odcienie szarości; ołówki 4B, 6B — służą również do rysowania szybkich szkiców i zaczerniania powierzchni. Oznaczenia ołówków pochodzą z języka angielskiego, np. B — black ‘czarny’ , H — hard ‘twardy’, F —firm ‘mocny i trwały’. Poza ołówkami rysunek można wykonać za pomocą takich przyborów, jak: kredka, kreda, patyk, długopis, mazak, piórko, pędzel czy węgiel.

 PIÓRKO I TUSZ

Jedna z najstarszych i najważniejszych technik rysunkowych polega na zastosowaniu piórka. Jako materiału do rysowania używa się w niej tuszu lub atramentu. Grubość i rodzaj kreski zależą od siły nacisku. Pióra obecnie stosowane zostały wymyślone dopiero w XIX wieku i składały się, podobnie jak dziś, z metalowej stalówki i obsadki. Fragmenty rysunku stworzonego w tej technice można zaciemniać, pokrywając je drobnymi, ukośnymi kreseczkami lub lekko malując rysunek pędzlem i rozwodnionym tuszem. W tym ostatnim wypadku mówimy o rysunku lawowanym, który — w zależności od ilości użytego tuszu i wody — pozwala na uzyskanie różnych odcieni szarości.

 

WĘGIEL

Węglem rysunkowym można rysować wąskie, miękkie linie lub szerokie płaszczyzny wykonywane bokiem pałeczki węglowej. Uzyskanie różnych odcieni czerni zależy od gatunku węgla i od tego, jak mocno naciska się pałeczkę w czasie rysowania. Rysować można we wszystkich kierunkach, całą szerokością i długością węgla, rozmazywać palcami itp. Nieudaną kreskę można łatwo wytrzeć zgniecionym chlebem lub miękką gumką. Rysunki wykonane węglem szybko się osypują i dlatego, aby zachowały się jak najdłużej, utrwala się je specjalnym płynem — fiksatywą, lakierem do włosów w sprayu lub mlekiem.

 KREDKI

Kredki. Podstawową częścią kredki jest kolorowy sztyft. Wykonuje się go z pigmentu połączonego z woskiem lub olejem. Kredki są zróżnicowane — mogą być mniej lub bardziej twarde, zostawiać ślady grube, wyraźne i tłuste albo delikatne i sypkie. Czasem zarysowane nimi płaszczyzny można rozmywać wodą lub rozcierać palcami. Kredkami rysuje się jednokolorowe linie. Używa się ich także do pokrywania barwą dużych powierzchni przez stawianie wielu śladów obok siebie.

Barwy ciepłe i zimne

 

Barwy ciepłe i barwy zimne

1.Barwy ciepłe kojarzą się z ogniem, słońcem i niektórymi egzotycznymi owocami. Są to barwy: czerwona, żółta, pomarańczowa, a także ich odcienie.

2.Barwy zimne natomiast kojarzą się z wodą, trawą, niebem. Do kolorów zimnych zaliczamy: niebieski, zielony, fioletowy oraz ich odcienie.

Barwy ciepłe działają na ogół pobudzająco, a czasem nawet niepokojąco, podczas gdy barwy chłodne uspokajają i koją.

3.Gama barwna - to nieprzypadkowe, harmonijne zestawienie plam barwnych.

Każdy namalowany obraz posiada własną gamę barwną, czyli zestawienie zbliżonych odcieni jednej lub kilku barw według określonego porządku. Jeśli na obrazie widzimy tylko kolory ciepłe lub dużo więcej kolorów ciepłych niż zimnych, mówimy, że jest to obraz namalowany w gamie barw ciepłych. Na obrazie namalowanym w gamie barw zimnych dominują kolory zimne. Temperatura barw ma wpływ na nastrój obrazu — barwy ciepłe wprowadzają atmosferę wesołą i pogodną, barwy zimne — odwrotnie — sprawiają, że obraz jest poważny, czasem smutny.

A.Ciepła gama barwna - to zestaw barw składający się z różnych odcieni kolorów ciepłych.

B.Zimna gama barwna - to zestaw barw składający się z różnych odcieni kolorów zimnych.

C.Szeroka gama barwna (kontrastowa)- to zestaw składający się z zimnych i ciepłych kolorów.

D.Wąska gama barwna - to zestaw kilku barw w podobnym odcieniu.

JAKA TO GAMA BARWNA?