Rysunek - techniki rysunkowe

 

Rysunek jest najstarszą dziedziną sztuki. Pierwsze rysunki powstały już 20 tysięcy lat temu. Artysta tworzący w tamtym czasie z pewnością nie posiadał papieru, ołówków ani farb. Rysował i malował na ścianach jaskiń, w których mieszkał, a barwników dostarczała mu natura, m.in. w postaci gliny, sadzy czy żelaza zawartego w ziemi. Do łączenia kolorów używał krwi, tłuszczu zwierzęcego i żywic roślinnych. Pędzle robił z włosia upolowanych zwierząt. Najdawniejsi twórcy przedstawiali na rysunkach przede wszystkim zwierzęta, np. bizony, jelenie. Wierzyli, że łatwiej będzie im upolować zwierzę, jeżeli „zdobędą nad nim władzę", rysując je na ścianie skalnej, np. w jaskini Lascaux [czyt. lasko]. Nasi praprzodkowie malowali wielkie postacie zwierząt, zaczynając od narysowania ich konturów, które następnie wypełniali kolorem.

 

Każdy artysta potrafi posługiwać się linią i kreską. Przed przystąpieniem do wykonania grafiki, obrazu malarskiego, rzeźby czy budowli wykonuje szkice rysunkowe. Szkic to rodzaj planu lub projektu rysunkowego. Rysunek szkicowy jest podstawą każdego dzieła sztuki. Przed rozpoczęciem malowania obrazu artysta malarz studiuje jego poszczególne elementy, tworząc ich szkice rysunkowe. Rola rysunku nie ogranicza się jednak tylko do szkicowania na potrzeby innych dziedzin sztuki, takich jak: malarstwo, grafika, rzeźba czy architektura. Rysunek może być samodzielnym dziełem sztuki, a artystę, który tworzy rysunki, nazywamy rysownikiem.

 

Tworzenie rysunków przedstawiających plany budynków jest umiejętnością niezbędną w architekturze — dziedzinie zajmującej się projektowaniem budowli.

 

TECHNIKI RYSUNKOWE

Każdy rysownik — również i ty — stosuje różne techniki rysunkowe.

Technika rysunkowa to sposób wykonania dzieła rysunkowego. Nazwy technik są związane z rodzajem narzędzia, którego używamy. Wyróżniamy między innymi rysunki kredkami, ołówkiem, węglem i tuszem rozprowadzanym pędzlem. Każde z tych narzędzi zostawia odmienny, charakterystyczny ślad. 

Ponadto ślad danego narzędzia na powierzchni gładkiej i śliskiej będzie inny niż na powierzchni szorstkiej. Wybór odpowiedniego narzędzia i podłoża zależy od tego, jaki efekt chcemy uzyskać. Współcześnie tworzenie prac rysunkowych umożliwiają również programy komputerowe oraz aplikacje w tabletach i telefonach.

 Technik rysunkowych jest wiele. Poznajmy najważniejsze z nich.

OŁÓWEK

 Ołówek składa się z drewnianej obudowy i grafitu — węgla zmieszanego z glinką i uformowanego w sztyft. Grafit do rysowania występuje też w formie pałeczek różnej grubości oraz w proszku.

Ołówki oznaczone literą H służą do wykonywania rysunków technicznych. Ich grafitowe rysiki są twarde i jasne.

Ołówki oznaczone literami HB są używane do sporządzania szkiców rysunkowych (faza przygotowawcza do dalszego tworzenia rysunków). H — oznacza twardość, B — miękkość.

Ołówki z grupy B, 2B, 3B itd. służą do tworzenia rysunków światłocieniowych, dają intensywną czerń i miękkie odcienie szarości; ołówki 4B, 6B — służą również do rysowania szybkich szkiców i zaczerniania powierzchni. Oznaczenia ołówków pochodzą z języka angielskiego, np. B — black ‘czarny’ , H — hard ‘twardy’, F —firm ‘mocny i trwały’. Poza ołówkami rysunek można wykonać za pomocą takich przyborów, jak: kredka, kreda, patyk, długopis, mazak, piórko, pędzel czy węgiel.

 PIÓRKO I TUSZ

Jedna z najstarszych i najważniejszych technik rysunkowych polega na zastosowaniu piórka. Jako materiału do rysowania używa się w niej tuszu lub atramentu. Grubość i rodzaj kreski zależą od siły nacisku. Pióra obecnie stosowane zostały wymyślone dopiero w XIX wieku i składały się, podobnie jak dziś, z metalowej stalówki i obsadki. Fragmenty rysunku stworzonego w tej technice można zaciemniać, pokrywając je drobnymi, ukośnymi kreseczkami lub lekko malując rysunek pędzlem i rozwodnionym tuszem. W tym ostatnim wypadku mówimy o rysunku lawowanym, który — w zależności od ilości użytego tuszu i wody — pozwala na uzyskanie różnych odcieni szarości.

 

WĘGIEL

Węglem rysunkowym można rysować wąskie, miękkie linie lub szerokie płaszczyzny wykonywane bokiem pałeczki węglowej. Uzyskanie różnych odcieni czerni zależy od gatunku węgla i od tego, jak mocno naciska się pałeczkę w czasie rysowania. Rysować można we wszystkich kierunkach, całą szerokością i długością węgla, rozmazywać palcami itp. Nieudaną kreskę można łatwo wytrzeć zgniecionym chlebem lub miękką gumką. Rysunki wykonane węglem szybko się osypują i dlatego, aby zachowały się jak najdłużej, utrwala się je specjalnym płynem — fiksatywą, lakierem do włosów w sprayu lub mlekiem.

 KREDKI

Kredki. Podstawową częścią kredki jest kolorowy sztyft. Wykonuje się go z pigmentu połączonego z woskiem lub olejem. Kredki są zróżnicowane — mogą być mniej lub bardziej twarde, zostawiać ślady grube, wyraźne i tłuste albo delikatne i sypkie. Czasem zarysowane nimi płaszczyzny można rozmywać wodą lub rozcierać palcami. Kredkami rysuje się jednokolorowe linie. Używa się ich także do pokrywania barwą dużych powierzchni przez stawianie wielu śladów obok siebie.